Oktay Sinanoğlu (25 Şubat 1935, Bari – 19 Nisan 2015, Florida), Türk kimya mühendisi ve akademisyen. Kimya, moleküler biyofizik, biyokimya ve matematik alanlarında dersler vermiştir.
Hayatına Dair
Babası Nüzhet Haşim Sinanoğlu’nun başkonsolos olarak görev yaptığı İtalya’nın Bari şehrinde doğdu. II. Dünya Savaşı’nın başlamasının ardından 1939’da ailesiyle Türkiye’ye döndü.
21 Aralık 1963 tarihinde Yale Üniversitesi’nde öğrenci olan Paula Armbruster ile evlendi. Evlilik töreni The Branford College Chapel of Yale’de yapıldı. Bu evliliğin ardından, Dilek Sinanoğlu ile evlendi ve bu evliliğinden ikiz çocukları oldu.
19 Nisan 2015 tarihinde Amerika’nın Florida eyâletinde hayatını kaybetti. Ünlü sanatçı Esin Afşar’ın ağabeyidir. Karacaahmet Mezarlığı’nda annesi Rüveyde Sinanoğlu ve kız kardeşi Esin Afşar Aral’ın yanına defnedilmiştir.
Eğitimi
1953’te Atatürk tarafından 1928 yılında kurulmuş olan TED Yenişehir Lisesini burslu olarak okudu ve birincilikle bitirdi. Okulun bursuyla kimya mühendisliği okumak üzere ABD’ye gitti. 1956’da ABD Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley Kimya Mühendisliği’ni birincilikle bitirdi.
1957’de Massachusetts Institute of Technology’yi (MIT) 8 ayda birincilikle bitirerek Yüksek kimya Mühendisi oldu. Aynı yıl “Sloan Ödülü”nü kazandı.
1960’ta Yale Üniversitesi’nde “asistant professor” (yardımcı doçent ) olarak çalışmaya başladı. 26 yaşındayken atom ve moleküllerin çok elektronlu kuramı ile “associate professor” (doçent) unvanını aldı. 50 yıldır çözülemeyen bir matematik kuramını bilim dünyasına kazandırdı ve “full professor” (profesör) unvanını aldı.
Akademik Kariyerinden Kesitler
1960’ta Yale Üniversitesi’nde öğretim üyesi oldu.
1 Temmuz 1963 tarihinde kimya alanında tam profesörlük unvanı alarak, 20. yüzyılda Yale Üniversitesi’nde “tam profesörlük” unvanını en genç yaşta kazanan öğretim üyesi olduğu açıklandı. (İlerleyen zamanlarda, son yüzyılda tam profesörlük unvanını alan en genç ikinci öğretim üyesi olduğu ortaya çıktı. Yale Üniversitesi’nin son 300 yıllık tarihinde tam profesörlük unvanını alan üçüncü en genç öğretim üyesi olduğuna inanılmaktadır.)
1964 senesinde Yale Üniversitesi’nde teorik kimya bölümünü kurdu.
Yale’de çalıştığı süre boyunca çeşitli Türk üniversitelerine, TÜBİTAK’a ve Japan Society for the Promotion of Science (JSPS)’a danışmanlık yaptı.
1975 yılında çıkartılan özel kanunla devlet tarafından kendisine “cumhuriyet profesörü” unvanı verildi. (Türkiye’de)
1966’da kimya dalında “TÜBİTAK Bilim Ödülü”nü kazandı
1973’te kimya dalında “Alexander von Humboldt Research Award”ı kazandı
1975’te “International Outstanding Scientist Award of Japan”ı kazandı.
1973’te “fahrî büyükelçi” olarak Japonya’ya gönderildi.
Sinanoğlu ayrıca Nobel ödülü için iki defa aday gösterildiğini söylemiştir.
1997 yılında Yale’den emekli olmasının ardından Yıldız Teknik Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmaya başladı. 2002 senesine kadar Yıldız Teknik Üniversitesi kimya bölümünde çalışmaya devam etti.
Aynı zamanda Amerikan Bilim ve Sanat Akademisi’nin ilk ve tek Türk üyesi olan Oktay Sinanoğlu, Meksika hükümeti tarafından yüksek bilim ödülü olan “Elena Moshinsky” ile ödüllendirilmiştir.
Sinanoğlu, birçok bilimsel kitap ve makale yazdı. Birçoğuna da katkıda bulundu. Ayrıca Hedef Türkiye ve Bye Bye Türkçe (2005) gibi eserlere de imza attı.
Politik görüşleri ile de dikkat çeken Sinanoğlu, Türkçeye çok önem vermiştir.
Tavsiyeleri
1-) Türkiye’de adet haline gelmiş göstermelik işlerden kaçının.
2-) Sırf üniversite bitirdi desinler diye, ananız babanız Amerika’da master yaptı diye, övünebilsin diye yüksek öğrenime gitmeyin. Sonunda ancak kendinizi kandırırsınız.
3-) Temel gayeleriniz, kendinizin ufak çıkarları ötesinde, kendiniz dışında; bu ülke, bu ulus, Türk dünyası, Avrasya ve insanlık için olsun.
4-) Büyük hedefler için çalışın. O zaman, kendi durumunuz da kendiliğinden düzelecektir.
5-) Maddiyat ve maneviyatı dengeleyin. Birinin diğerinin önüne geçmesine izin vermeyin.
6-) Formülünüz “bilim + gönül”dür. Bu iki kanadın biri eksik olursa ne kendinize ne de insanlığa hayrınız dokunur.
7-) Gündelik siyaset, çıkar grupları, dışarıdan güdümlü gizli veya açık cemiyetlerden uzak durun.
😎 Atatürk’ün dediklerini bol bol okuyun, onları işte bu günler için demiş, yazmış. Türkiye’nin şerefli, refahlı, itibarlı ve bağımsız geleceği için Atatürk yolumuzu çizmiştir.
9-) Dış ülkelerden, onların yerli kuyruklarından medet ummayın. Gayeleri bize yardımcı olmak değil, Türk adını tarihten silmektir.
10-) Dünyanın neresinde olursanız olun, kimliğinizi, Türk dilini, Türk tarih ve kültür bilincini, binlerce yıllık geleneğini kaybetmeyin. Dış ülkelerde ne kadar kimliğinizi korursanız yabancılar da size o kadar itibar edecektir.
11-) Başkasını taklit etmeyin. Kendi yolunuzu çizip azimle yürüyün. O zaman herkes sonradan sizi taklit edecektir.
12-) Eğitimde önce bir meslek, gerçek bir beceri, bir altın bilezik sahibi olmaya bakın. Ne yaparsanız yapın en iyisini yapın. Siyasetçinin, bilim insanının en kötüsü olunacağına tamircinin en iyisi olun.
13-) Yurt dışında olsanız bile Türk okuluna, eğitimin Türkçe verildiği okullara gidin.
14-) Çeşitli konulara merak sarın, not için çalışmayın.
15-) O meslekte yararlı olacak bir yabancı dili öğrenin. Bülbül gibi konuşup yabancıdan ayırt edilemez hale gelmek hiç şart değil.
16-) Unutmayın ki Türk olmak bir kafa gönül işidir. Türk, kültürüyle, diliyle, ata sevgisiyle Türk’tür. Kültür genleri, ırk genlerinden daha önemlidir.
17-) Vatanı, milleti için her türlü fedakarlığa hazır bir taban gerekiyor. Yapılacak iş hızla bu toplumun yeniden kaynaşmasına, bilinçlenmesine; vatanını, milletini kendisinden önce düşünen insanların çoğalmasına önayak olmaktır.
Sinanoğlu’nu daha yakından tanımak isteyenlere:
https://ozcekim.com.tr/dergi/5-sayi/turk-einsteini-oktay-sinanoglundan-genclere-tavsiyeler/
Yazar: İrem Mirza
Editör: Nazlıcan Güvenoğlu
Kaynaklar
https://tr.wikipedia.org/wiki/Oktay_Sinanoglu
https://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=1027
https://www.kidega.com/yazar/oktay-sinanoglu-150172
Son yorumlar