Kuantum alan teoreminde her parçacık bir alana sahiptir. Bu alana sahip olan parçacıkların etkileşimi ile madde oluşur. Buna örnek olarak, elektron kendi alanı içerisinde foton oluşturur ve bu parçacıklar da yine dalgalanarak farklı bir parçacığı oluşturuyor. Bu da parçacıkların etkileşimidir ve Feynman Diyagramları ile ifade edilir. Yani madde ve madde üzerinde olan olayların belli güç alanları içinde sıkışmış enerjinin bir sonucudur.
Sicim Teorisi
Parçacık fiziğinde, kuantum mekaniği ile genel görelelik teorisini birleştiren bir matematiksel modeldir. Klasik yaklaşımda atomaltı parçacıklar ‘sıfır’ boyutlu noktalar olarak tarif edilirken, sicim teorisi atomaltı parçacıkların bir boyutlu ve ipliksi varlıklar olarak tanımlamaktadır. Bu ipliksiler kütle ve yük özelliği gösterebilirler.
Kurama gore; sicimler, planck uzunluğunda ve rezonans frekanslarda titreşir.
Sicim teorisi, 4 boyutlu evrene ( 3 uzay ve 1 zaman boyutu ) 6 boyut daha ekler. Ancak bu eklenen boyutlar yeni mekanlar olmaktan öte diğer 4 boyuta bağlı boyutlar olarak tanımlar.
İnce bir ip düşünelim. Bizim için tek boyutlu bir doğrudur. Diğer boyutlar bizim için yoktur. Ancak o ipte yürüyecek kadar küçük olduğumuzda sağa sola hareket edebiliriz. Ve boyutlar bizim için anlam kazanır. Parçacıkların da böyle olduğunu varsayabiliriz. Bizim için anlamsız bir boyutu vardır. Ancak o parçacık boyutuna girince o parçacığı anlarız. Bu çok küçük yüzeylerin titreşmesi ya da birleşmesi, farklı atom parçacıkları ve atomu oluşturur.
Nötron üzerinden bakarsak; nötron, kendisini oluşturan daha alt parçacıklardan ( kuarklardan ) oluşur. Kuark dediğimiz bu parçacıkların altında 6 farklı boyut içeren farklı frekanslarda titreşen sicimlerdir. Eğer bu titreşim frekansları farklı olsalardı bu parçacık bir nötron değil, bir elektron olurdu. Özetle: farklı titreşimler farklı parçacıkları oluşturur. Bu nedenle boyut kavramı hakında daha farklı kavramlar ortaya çıkmıştır.
Görelilik bize yıldızları, galaksileri, karadelikleri; kuantum ise bize atomu, elektronu, pozitronu, protonu anlattı. Çok büyüklerin teoremi ile çok küçüklerin teoreminin birleşmesi ile evreni anlamak daha kolay olacaktır. Şu ana kadar bu yapılamadı. Olasılıklar sonsuz değerler verdi. Oysa olasılık 0 ile 1 arasında olmalı ve sicim teorisinden yararlanılarak yapılan çözümlerde sonsuz değerlerden kurtulunup yeni değerler elde edildi. Büyük bir adım!
Membran Kuramı
Son gelişmelerle Membran teoremi (M-Kuramı) olarak anılıyor. Temel parçacıkların sicimden daha çok membran gibi olduğunu ve farklı boyutlarda büzüştüğünü öne sürer. Membranlar, ışığın en küçük dalga boyundan bile daha küçük dalga boyuna sahipolduğu için şimdilik gözlemlenemez.
Membran kuramı parçacıkların farklı boyutlarda büzüştüğünü öne sürer. Her büzüşmede farklı evrenler oluşmaktadır ve bu onuncu boyut; bu evrenler ve evrenler arasındaki geçişleri de içerir. On birinci boyutlar ise farklı büzüşmelerle ‘slackeuc’ lar oluşturur. Slackeuc, tamamen farklı membran parçacıklarının titreşimiyle oluşan ve evren eşdeğerinde olan; bazı fizikçiler tarafından kabul edilen bir olgudur. Bu slackeuc aralarındaki geçişe ‘anerk’ adı verilir ve bunlar on ikinci boyutu oluşturur. Şimdilik anerkin bütün olaslıkları içerdiği düşünülmektedir.
Membran kuramı 5 adet sicim kuramını (tip I, tip IIa, tip IIb, HO, HE) ve süper kütleçekimi birleştiren birleşik bir kuramdır. Holografik prensip ve karadelik termodinamiğini de kabul etmesi ön plana çıkmasını sağlıyor.
Yazar: Mizgin Demir
Editör: Nazlıcan Güvenoğlu
Kaynak:
Son yorumlar