İki sörf tutkunu olan Andrew Turton ve Pete Ceglinski, çöp yığınları arasında sörf yapmaktan bıkmış durumdaydılar. Bu duruma bir son vermeye karar veren iki tutkun “Eğer karada çöp kutuları varsa suda neden olmasın?” düşüncesiyle 2014 yılında yola çıktılar ve yılda yarım tondan fazla atık toplayan Seabin Peojesi’ni geliştirdiler.
Gelin hep birlikte denizlerimizin ve okyanuslarımızın birer çöp yığını olmasına son vermeyi amaçlayan bu projeyi daha yakından inceleyelim.
Avustralya’da yaşayan Andrew ve Pete, çöplerle dolu olan limanı görmekten o kadar sıkılmışlardı ki diğer insanların geride bıraktıkları çöpleri bir kez ve herkes için temizleyecek bir cihaz üretmeye karar verdiler. Bunun üzerine iki ortak 2014 yılında işlerinden istifa edip tüm birikimlerini bu proje üzerinde çalışmak için harcadılar. Atılan bu ilk adımdan sonra sayısız araştırma ve birçok deneme gerçekleştiren iki ortak 2016 yılında ilk prototiplerini ürettiler. Sydney’de bulunan bir yat limanına kurulan ilk Seabin ünitesi, kısa zamanda elde ettiği başarıyla birçok kişinin dikkatini çekti. Çalışmalarına devam eden ekip dünyanın birçok yerinden projeyi desteklemek isteyen pilot ortaklarla anlaştı. 2018 yılında ilk Seabin Ünitesi sevkiyatlarına başlandı.
Günümüzde 50 farklı ülkede bulunan ve sayıları 860’a ulaşan Seabin ünitelerinin her biri günde yaklaşık 1.5 kg atık toplayarak bizim ısrarla kirlettiğimiz sularımızı temizlemektedir.
Seabin Vakfı
Başından beri Seabin’lerin mutlak çözüm olmadığı, bunun ancak eğitimle sağlanabileceği fikrine sahip olan ekip, bu amaçla 2019 yılında Seabin Vakfı’nı kurarak açık kaynaklı bir eğitim programı başlattı. Kar amacı gütmeyen bu kuruluş tarafından tasarlanan eğitim programı, geleceğin karar vericilerini; yani bugünün çocuklarını ve gençlerini merkez alarak onlara bilgi, imkan ve araç-gereç sağlayarak başta sularımızın temizliğini ve geri dönüşüm konuları olmak üzere birçok konuda merak, araştırma ve sonuç odaklı düşünme becerilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Teknik Özellikler
Bir Seabin ünitesi 4 ana parçadan oluşmaktadır
Yakalama Torbası
Ana Gövde
Dirsek
Pompa
Şimdi gelin bu parçaları tek tek inceleyelim ve ardından Seabin’in çalışma prensibinden bahsedelim.
Geri dönüştürülmüş malzemelerden uzun ömürlü kullanıma uygun şekilde tasarlanan yakalama torbasının tüm parçaları çıkarılabilir, temizlenebilir ve tekrar kullanılabilir. Deterjan kutularından tutun da 2 mm’ye kadar küçük mikro plastikler de dahil olmak üzere toplam 20 kg çöp tutabilen yakalama torbasının günde iki kez boşaltılması gerekmektedir. Ayrıca tamamen dolu olsa da oluşturduğu çekme gücü sayesinde çevredeki diğer çöpleri de çekerek nispeten kıyıya daha yakın bir konumda toplanmalarını sağlar. Böylece yakalama torbasını boşaltmaya gelen kişi çevrede biriken diğer çöpleri de kolaylıkla toplayabilir. Ayrıca ayda bir kez temizlenmesi ve düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir.
Bu prensiple günde yaklaşık(hava durumuna ve çöp hacmine bağlı olarak) 1,5 kg çöp toplayabilen Seabin yılda yarım tondan fazla çöpün sularımızdan uzaklaştırılmasını sağlar.
Yakalama torbası, ana gövde, dirsek ve pompa uygun koşullarda birleştirildikten ve elektrik bağlantısı sağlandıktan sonra Seabin çalışmaya başlar.
Nasıl Çalışır
Çalışma mekaniği oldukça basit olan Seabin ünitesi su yüzeyinde çekme kuvveti oluşturmak için güverteye yerleştirilen ve ünitenin dirsek bölümünden ana gövdenin alt kısmına bağlanan bir su pompası kullanır. Elektrikle çalışan bu pompa sayesinde iki-altı metre aralığında yarıçapa sahip bir etki alanı oluşturabilen Seabin, yüzeyden çöp, yakıt, yağ, deterjan gibi atıkları toplayabilir. Katı atıkları yakalama torbasına hapseden Seabin, suya karışmış olan atıkları ise güvertede bulunan pompaya göndererek bir ayrıştırıcı yardımıyla suyun atıklardan arındırılmasını sağlar.
Bir Seabin ünitesi her ne kadar kendi çekme kuvvetini oluşturuyor olsa da maksimum ve uzun süreli performans için dikkat edilmesi gereken birkaç nokta bulunmaktadır. Öncelikle ünitenin nereye konumlandırılacağına dikkat edilmelidir. Fırtınalı ve fazla dalgalı kıyılarda kullanıma uygun olmayan Seabin, dalgaların ve rüzgarların nispeten kontrol edilebildiği daha sakin kıyılarda konumlandırılmalıdır. Bunun yanı sıra rüzgarın ve akıntıların çöpleri yoğun olarak sürüklediği ve biriktirdiği bölgelere yakın şekilde konumlandırılması daha fazla atık yakalanmasını olumlu yönde etkilemektedir.
“Seabin, sulardaki kirliliğin yoğun olduğu sıcak noktalarda bulunuyor. Dolayısıyla rüzgarlar ve akıntılar çöpleri doğrudan stratejik olarak konumlandırılmış Seabin’e getiriyor.Bu çöplerin bir kısmı yıllardır okyanusumuzda yüzüyor. Örneğin, İspanya’da Tayvan’dan bir içecek kutusu bulursak şaşırmamalıyız.” – Pete Ceglinski
Peki Toplanan Onca Atık Nereye Gidiyor
Seabinler’in yakaladığı atıklara ne olacağı sorusu ise başta üreticiler olmak üzere birçok kişinin aklını kurcalayan bir sorudur.” İstediğimiz son şey, yakalanan atıkların çöplüğe gidip oradan okyanuslara tekrar geri dönmesidir” diyen üreticiler, yakalanan atıkların bir geri dönüşüm ekosistemine kazandırılarak tekrar kullanılacağı konusunda bizlere güvence vermektedir. Ayrıca onlar bu işlerle uğraşırken bizden de özellikle, kullandığımız plastikler konusunda dikkatli olmamızı istemektedirler. ”Sahip olduğumuz plastikleri yeniden kullanmamız daha az yeni plastik üretileceği anlamına gelir ve okyanuslarımızda yeniden kullanmamız için çok sayıda atılmış plastik vardır.” diyerek okyanus ve denizlerimizdeki çöplerin hepimizin ortak sorunu olduğunu ve günlük rutinlerimizde küçük değişiklikler yaparak büyük değişimlere katkıda bulunabileceğimizi unutmamamız gerektiğini bizlere hatırlatmaktadırlar.
“Her dakika bir çöp kamyonu büyüklüğünde plastik denize dökülüyor, bu da 2050 yılına kadar denizde balıktan daha fazla plastik olmasına yol açacak.”
“Araştırmalar, şu anda dünya okyanuslarında beş trilyon plastik parçası olduğunu ve deniz balıklarının %30’unun midelerinde plastik olduğunu tahmin ediyor.”
Ekip, geliştirdikleri bu projenin mükemmel olmadığını ancak doğru yönde atılmış büyük bir adım olduğunu söylüyor. Şimdilerde ekip, Seabin’in tüm parçalarının geri dönüştürülmüş malzemelerden üretilmesi üzerine çalışmaktadır. Ve enerji kaynağı olarak güneş, rüzgar, veya dalga gücüyle çalışabilecek hale getirilerek mümkün olan en düşük karbon ayak izine sahip olması üzerinde çalışmaktadır.
Ekibin sloganı olan “Daha iyi bir gelecek için hedefimiz Seabinler’e ihtiyaç duymadığımız bir dünyada yaşamaktır.” sözünden yola çıkarak biz de Seabinler’e ihtiyaç duymak zorunda olmayacağımız temiz bir gelecek umuduyla yazımıza son veriyoruz.
Daha fazla bilgi edinmek isterseniz:
Web sitesi: https://seabinproject.com/about-us/subscribe/
İnstagram sayfası: https://www.instagram.com/seabin_project/
Kaynakça
https://www.sea.museum/2018/06/08/introducing-the-seabin-project
https://flyandsea.com/what-is-a-seabin/
https://hydroheart.org/2019/01/19/seabin-project/
https://seabinproject.com/about-us/subscribe/
Yazar: Feyzanur şener
Editör: Nazlıcan Güvenoğlu
Son Yorumlar